Judo – stymulacja, adaptacja, kompensacja oraz korekcja – wychowanie

Judo  – stymulacja, adaptacja, kompensacja oraz korekcja – wychowanie.

„Każdy system w sztukach walki jest wart tyle, ile warci są jej praktycy i propagatorzy”

Trenerze! Jeżeli zgodzimy się, że zdrowie jest dla człowieka jedną z najważniejszych spraw życiowych, to oczywisty będzie fakt konieczności zabiegania o nie od najwcześniejszych lat życia.

Dość często dzieci rozpoczynają  zabawę w judo w wieku 6-7 lat. Trenerze  - między innymi od Twojego przygotowania do sterowania rozwojem fizycznym dziecka zależy jego stan zdrowia.

Pamiętaj, że organizm 5-10 letniego dziecka charakteryzuje bardzo duża plastyczność, jest on podatny zarówno na wpływy pozytywne, jak i negatywne.

Szansy stworzenia dziecku podstaw pełnego zdrowia, sprawności i odporności nie wolno Ci więc w tym wieku zaprzepaścić, gdyż to przecież w znacznym stopniu warunkuje powodzenie w całym jego życiu.

>

Trenerze! Na tym etapie szkolenia jesteś nie tylko dydaktykiem, lecz przede wszystkim pedagogiem, oddziałującym na dziecko 2-3 razy w tygodniu, a w okresie ferii i wakacji często znacznie więcej. Jesteś pedagogiem, często stanowiącym dla dziecka niepodważalny autorytet.

Atuty te stwarzają nam trenerom prowadzącym zajęcia judo z najmłodszymi możliwość dużej skuteczności oddziaływań wychowawczych również na rzecz zdrowia.

Oprócz wychowania fizycznego w szkołach, również zajęcia judo dla najmłodszych mogą i powinny spełniać rolę stymulującą, adaptacyjną, kompensacyjną oraz korekcyjną. Judo dla najmłodszych może być zatem jednym z elementów całego systemu  wyrównywania ujemnych wpływów środowiska zewnętrznego. Stwierdzane ogólne ograniczenia aktywności ruchowej dzieci na rzecz siedzącego trybu życia przyczynia się do określonych ujemnych zmian adaptacyjnych, które ograniczają niezbędne w życiu możliwości funkcjonalne, głównie wydolność fizyczną.

Należy podkreślić, że ćwiczenia ogólnorozwojowe w korektywie spełniają te same zadania co w wychowaniu fizycznym dzieci zdrowych, a więc ich celem jest wszechstronne oddziaływanie na wszelkie układy ustroju. Zatem judo ze swoją ogromną wiedzą oraz szerokim wachlarzem ćwiczeń ogólnorozwojowych znakomicie wpisuje się w kształtowanie prawidłowej postawy dzieci.

Postawa ciała jest nawykiem ruchowym kształtującym się na określonym podłożu morfologicznym i funkcjonalnym oraz związanym z codzienną działalnością dziecka.  W poszczególnych okresach życia różne czynniki mają wpływ na zmiany postawy ciała. W omawianym przeze mnie okresie wczesnoszkolnym i jednocześnie momentem, w który rozpoczynamy przygodę z judo, zwrócić należy uwagę na pierwszy okres krytyczny przypadający na wiek 6-7 lat.  W tym wieku  właśnie powstaje lub ujawnia się najwięcej wad postawy. Związane to  jest głównie ze zmianą trybu życia dziecka ze swobodnej aktywności ruchowej do kilkugodzinnego przebywania w pozycji siedzącej w ławce szkolnej oraz coraz częściej w domu.

Dlatego w tym okresie bardzo ważna jest dbałość o zapewnienie dziecku właściwych warunków życia, pracy i wypoczynku zarówno w szkole, jak i w domu oraz zajęciach pozaszkolnych. Nasuwa się konieczność uczulenia rodziców oraz trenerów na dbałość o prawidłową postawę ciała. W zakresie rozwoju somatycznego okres wczesnoszkolny jest stosunkowo stabilny, jeżeli chodzi o dynamizm przyrostów wysokości i ciężaru ciała. W tym wieku wzrasta sprawność ruchowa, siła mięśni oraz odporność ustroju. Rozpoczyna się tzw. złoty wiek motoryczności w rozwoju dziecka.

Judo wraz ze swoją filozofią, etykietą i zakresem ćwiczeń fizycznych oraz technicznych musi pełnić ważną edukacyjną rolę i znakomicie wpisywać się w system przeciwdziałania wadom postawy. Dobrze przemyślana organizacja warunków funkcjonowania dziecka w szkole. w domu i na zajęciach judo stwarza dopiero sytuację do rozwoju prawidłowej postawy ciała.

Trening judo ma określony porządek. Miejscem prowadzenia zajęć judo – jest tzw. dojo – sala ćwiczeń wyłożona materacami (tatami) gdzie ćwiczymy boso. Istnieje też etykieta wchodzenia i wychodzenia z sali z ukłonem (rei). Rozpoczęcie i zakończenie zajęć judo, to zbiórka, gdzie siadamy w seiza (siad klęczny na piętach) plus ukłon na powitanie. Ogromna część podstaw judo związana jest właśnie z odpowiednią postawą ciała, przemieszczaniem się, schludnym ubiorem (judogi), umiejętnością jej składania oraz wiązania pasa.

Zdecydowana większość podstawowych elementów technicznych i ćwiczeń fizycznych w judo stosowana w wieku 6-7 lat powinna uwzględniać kształtowanie prawidłowej postawy ciała, czyli, nie tylko potrzeby rozwojowe, ale także korekcyjne. Ważnym elementem w zajęciach judo powinno być przestrzeganie odpowiednich pozycji wyjściowych, zwłaszcza w ćwiczeniach kształtujących.

Judo doskonale wychodzić naprzeciw zaleceniom i wskazaniom literatury dotyczącej kształtowania prawidłowej postawy ciała i jej korekcji, że należy ćwiczyć w różnych pozycjach wyjściowych stosując ich zmienność, a zatem w staniu, siadach, klękach, w leżeniu przodem. By uwzględniać również zmienność i charakter pracy mięśniowej, a zatem stosować ćwiczenia o charakterze statycznym i dynamicznym.

Te niezaprzeczalne zalety i walory judo podkreśla również MKOL i UNESCO. UNESCO poleca judo jako idealny sport dla dzieci i młodzieży w wieku 4-21 lat. UNESCO rekomenduje judo jako sport dla dzieci w taki sposób, że „jest to najbardziej efektywne połączenie  między psychiczno-fizyczną równowagą dziecka, ponieważ poprzez zabawę umożliwia jego harmonijny rozwój”. Judo rozwija wszystkie psychomotoryczne umiejętności: oburęczność (lateralizacja), ciągnięcie, pchanie, czołganie, skoki, toczenia, pady, koordynacja ruchowa. MKOL także traktuje judo jako sport wszechstronnie rozwijający i promujący takie wartości jak: przyjaźń, współdziałanie, wzajemny szacunek i współdziałanie.

W zajęciach judo dla dzieci rozpoczynających przygodę z judo powinny dominować ćwiczenia symetryczne. Pełzanie, czworakowanie, wykonywanie ruchów w obie strony, by w sumie stworzyć warunki do symetrycznego oddziaływania na mięśnie posturalne. Należy przestrzegać dokładności wykonywania ćwiczeń i dążyć do wyrobienia nawyku utrzymywania prawidłowej postawy w czasie stania, przemieszczania się, siadzie.

Dlatego podkreślić należy, że prawidłowo prowadzone zajęcia judo z najmłodszymi wychodzą na przeciw potrzeby kształtowania prawidłowej postawy ciała oraz dużej spontaniczności potrzeby wyżycia się ruchowego, charakterystycznego dla tego okresu rozwoju dziecka. Radość dziecka w czasie ćwiczeń, zabaw i gier ruchowych sprzyja formowaniu właściwych postaw i zachowań dając podstawy jego osobistej kultury fizycznej i zdrowotnej jako zamierzonego efektu naszych trenerskich poczynań wychowawczych.

Trenerze! Przypada nam zatem bardzo odpowiedzialna rola by prowadzone przez nas zajęcia judo dla dzieci i młodzieży w pełni odpowiadały założeniom oraz wychowawczym wymaganiom. Podstawowym tego warunkiem jest odpowiednie przygotowanie się do zajęć.

Dobry trener to wychowawca, który musi dokładnie poznać treść nauczanych elementów judo, gier i zabaw ruchowych, przemyśleć ich organizację oraz sposób ich prowadzenia. Uzdolnienia trenera do prowadzenia zajęć z dziećmi plus nieustanne wzbogacanie swojej wiedzy to jest droga do sukcesu oraz droga pełna przygód.

dr Adam Maj (6 dan)

„Dobry nauczyciel jest najlepszym uczniem”